1. TỔNG KẾT TÌNH HÌNH KHÍ TƯỢNG, THỦY VĂN, NGUỒN NƯỚC CÁC THÁNG ĐẦU NĂM 2024
1.1. Nhiệt độ
Các tháng đầu năm 2024, nhiệt độ trung bình phổ biến cao hơn TBNN cùng kỳ. Trong đó, tháng 01 cao hơn từ 1.3-1.60C, tháng 2 cao hơn từ 1.5-2.20C, tháng 3 xấp xỉ cao hơn từ 0.5-0.90C, tháng 4 cao hơn từ 2.3-4.10C, 10 ngày đầu tháng 5 cao hơn từ 0.7-1.70C.
Không khí lạnh hoạt động yếu hơn TBNN cùng kỳ. Có 10 đợt KKL ảnh hưởng đến khu vực Quảng Trị: 02 đợt cường độ mạnh vào các 22-26/01 và 19-21/3; 05 đợt có cường độ trung bình vào ngày 28-29/01, 08-11/02, 01-03/3, 07-09/3, 11-12/3 và 03 đợt ảnh hưởng yếu vào ngày 03-04/01, 22-26/02, 27-27/02. Do ảnh hưởng của không khí lạnh có cường độ mạnh nên xảy ra tình trạng rét kéo dài, khu vực vùng núi có rét đậm (130C< nhiệt độ trung bình ngày ≤ 150C) các ngày 24-26/01/2024.
Nắng nóng diện rộng xuất hiện vào đầu tháng 3, sớm hơn và hoạt động mạnh hơn TBNN cùng kỳ. Tính đến nay đã xảy ra 03 đợt nắng nóng diện rộng.
Trong đó, đợt nắng nóng ngày 13/4-02/5/2024 được đánh giá là có cường độ mạnh nhất từ trước đến nay. Các trạm trên khu vực Quảng Trị đã ghi nhận nhiệt độ vượt lịch sử trong chuỗi số liệu từ năm 1976-2023 và lập các giá trị lịch sử mới, cụ thể như sau:
+ Trạm Đông Hà: Từ ngày từ 26/4 đến 01/5 liên tiếp có giá trị nhiệt độ cao nhất vượt lịch sử từ 0.4-1.70C (giá trị lịch sử 42.30C xảy ra vào ngày 07/5/2023), trong đó ngày 28/4/2024 đạt 44,00C là giá trị nhiệt độ lịch sử mới cao nhất ghi nhận được và là giá trị nhiệt độ cao nhất lịch sử mới tại khu vực Trung Trung Bộ.
+ Trạm Khe Sanh: Các ngày 28 và 30/4 có giá trị nhiệt độ cao nhất đạt và vượt giá trị lịch sử từ 0.0-0.50C (giá trị lịch sử 39.30C xảy ra vào ngày 17/4/2016). Trong đó ngày 30/4/2024 đạt 39.80C là giá trị nhiệt độ cao nhất lịch sử mới ghi nhận được tại Khe Sanh.
1.2. Lượng mưa
Các tháng đầu năm 2024, khu vực Quảng Trị có lượng mưa thấp hơn TBNN cùng kỳ rất nhiều.
Tháng 01, vùng đồng bằng và trung du phổ biến đạt từ 30-70%; một số nơi thấp hơn như Cửa Việt 22%, Mỹ Chánh 13%, vùng núi phổ biến đạt từ 19-26% TBNN cùng kỳ, riêng Khe Sanh chỉ đạt 4% TBNN cùng kỳ;
Tháng 02, vùng đồng bằng, trung du phổ biến đạt từ 15-30%; một số nơi cao hơn như Thạch Hãn đạt 47%; khu vực vùng núi phổ biến ít mưa chỉ đạt dưới 10% so với TBNN cùng kỳ, riêng Khe Sanh không mưa;
Tháng 3, lượng mưa vùng đồng bằng và trung du phổ biến thấp hơn TBNN cùng kỳ đạt từ 20-73%, riêng Thạch Hãn xấp xỉ TBNN cùng kỳ và đạt 110%, vùng núi thấp hơn TBNN cùng kỳ và chỉ đạt 50-77%, riêng Tà Rụt cao hơn và đạt 120%;
Tháng 4, lượng mưa vùng đồng bằng và trung du phổ biến dưới 5 mm, thấp hơn TBNN cùng kỳ rất nhiều và đạt từ 1-4% TBNN cùng kỳ, có nơi cao hơn như Hiền Lương 9 mm, Gia Vòng 11 mm đạt 15-17% TBNN cùng kỳ. Vùng núi, lượng mưa đo được từ 15-18 mm, thấp hơn TBNN cùng kỳ và đạt 10-21% TBNN cùng kỳ, có nơi cao hơn như Khe Sanh 39.4 mm cũng chỉ đạt 46% TBNN cùng kỳ. Trong 10 ngày đầu tháng 5, vùng đồng bằng lượng mưa phổ biến 75-150 mm, cao hơn TBNN cùng kỳ và đạt từ 280-660%, riêng Mỹ Chánh nhỏ hơn và đạt 32.8mm, thấp hơn và đạt 56%, TV Đông Hà cao hơn và đạt 202.8 mm. Vùng núi lượng mưa phổ biến từ 70-120 mm, cao hơn TBNN cùng kỳ và đạt từ 150-260% TBNN cùng kỳ.
1.3. Thuỷ văn, nguồn nước
Từ tháng 01 đến ngày 10 tháng 5/2024, mực nước thượng lưu các sông có xu thế hạ thấp dần. Mực nước trung bình trên sông Bến Hải tại Gia vòng thấp hơn TBNN cùng kỳ khá nhiều. Đặc biệt mực nước thấp nhất tháng 3, tháng 4 và 10 ngày đầu tháng 5/2024 tại trạm thuỷ văn Gia Vòng (thượng lưu sông Bến Hải) đều thấp hơn mực nước thấp nhất lịch sử cùng thời kỳ, chuỗi số liệu từ năm 1977 đến 2023.
Mực nước vùng hạ lưu chịu ảnh hưởng chế độ thuỷ triều. Tại các trạm đo mực nước trung bình tháng 01 xấp xỉ đến cao hơn TBNN cùng kỳ, từ tháng 2 đến ngày 10 tháng 5/2024 thấp hơn đến xấp xỉ TBNN cùng kỳ.
Trong thời gian đầu năm 2024, dòng chảy vùng thượng lưu các sông có xu thế giảm dần. Lưu lượng dòng chảy trung bình tháng tại trạm thuỷ văn Gia Vòng trên sông Bến Hải từ tháng 01 đến tháng 4/2024 đạt 17.7 đên 32.7% TBNN cùng kỳ, 10 ngày đầu tháng 5 đạt 13.1% TBNN cùng kỳ.
1.4. Tình hình xâm nhập mặn
Từ đầu tháng 3/2024 mặn đã xâm nhập sâu vào trong sông. Độ mặn trung bình tháng 3, tháng 4 và 10 ngày đầu tháng 5 đo được tại Đông Hà và Thạch Hãn ở mức lớn hơn TBNN cùng kỳ và lớn hơn cùng kỳ năm 2023, tại Cửa Việt ở mức nhỏ hơn TBNN cùng kỳ và nhỏ hơn cùng kỳ năm 2023.
Độ mặn trung bình thuỷ trực lớn nhất tháng 3, tháng 4, 10 ngày đầu tháng 5 tại Đông Hà và Cửa Việt ở mức nhỏ hơn độ mặn trung bình thuỷ trực lớn nhất cùng thời kỳ, tại Thạch Hãn ở mức xấp xỉ.
1.5. Tình hình hồ chứa
Tính đến ngày 13/5/2024, mực nước các hồ chứa trong tỉnh phổ biến từ 60-70% dung tích thiết kế. Riêng hồ thủy lợi thủy điện Quảng Trị mực nước 7h ngày 13/5/2024 là 472.7 mét, thấp hơn mực nước dâng bình thường 7.30 mét.
2. DỰ BÁO TÌNH HÌNH KTTV TỪ THÁNG 5 ĐẾN THÁNG 9 NĂM 2024
2.1. Hiện tượng ENSO
Dự báo, ENSO duy trì trạng thái trung tính trong khoảng tháng 5-6/2024. Từ tháng 7-9/2024, ENSO có khả năng chuyển sang trạng thái LaNina với xác suất 60-65%.
2.2. Nhiệt độ, nắng nóng Nhiệt độ trung bình trong các tháng phổ biến cao hơn TBNN cùng kỳ. Trong đó tháng 5 cao hơn 1,0-2,00C, tháng 6-9 cao hơn 0.5-1.50C.
Nắng nóng ở mức mạnh hơn TBNN cùng kỳ. Từ tháng 5 đến tháng 8 xuất hiện từ 2-3 đợt/tháng và kéo dài trong nhiều ngày. Nắng nóng và nắng nóng gay gắt có khả năng xuất hiện nhiều hơn so với TBNN, đề phòng xảy ra nắng nóng đặc biệt gay gắt. Tháng 9, nắng nóng có khả năng giảm dần và kết thúc vào khoảng giữa tháng.
2.3. Lượng mưa Nhìn chung, tổng lượng mưa từ tháng 5 đến tháng 9 ở mức xấp xỉ cao hơn khoảng 10-30% so với TBNN cùng kỳ. Trong đó: Lượng mưa tháng 5 cao hơn TBNN cùng kỳ từ 20-70%, tháng 6-9 phổ biến xấp xỉ cao hơn TBNN cùng kỳ từ 0-30%.
2.4. Thuỷ văn, nguồn nước mặt Trong tháng 5 đến đầu tháng 6 mực nước thượng lưu các sông có khả năng xuất hiện một đến hai đợt dao động, cần đè phòng xuất hiện lũ nhỏ trong thời kỳ này. Từ giữa tháng 6 đến đầu tháng 9, mực nước các sông biến đổi chậm và có xu thế hạ thấp dần, từ giữa tháng 9 khả năng có dao động mạnh. Vùng hạ lưu các sông mực nước dao động theo chế độ của thuỷ triều. Mực nước trung bình từ tháng 5 đến tháng 9 trên sông Bến Hải tại Gia Vòng thấp hơn TBNN cùng kỳ. Vùng hạ lưu các sông do ảnh hưởng của thuỷ triều, mực nước trung bình tại Thạch Hãn ở mức thấp hơn TBNN cùng kỳ, tại Hiền Lương, Đông Hà và Cửa Việt ở mức xấp xỉ đến cao hơn TBNN cùng kỳ. Lượng dòng chảy thượng lưu các sông có khả năng được bổ sung thêm vào thời kỳ từ tháng 5 đến đầu tháng 6, sau đó tiếp tục suy giảm, thời kỳ từ giữa tháng 9 dòng chảy khả năng có dao động mạnh. Tổng lượng dòng chảy trung bình tháng trên sông Bến Hải tại Gia Vòng từ tháng 5 đến tháng 9/2024 so với TBNN cùng kỳ thiếu hụt từ 67-89%.
2.5. Xâm nhập mặn
Trong tháng 5 đến đầu tháng 6 xâm nhập vùng hạ lưu các sông ở mức xấp xỉ TBNN cùng kỳ và yếu hơn cùng kỳ năm 2023. Tháng 7-8 mạnh hơn TBNN cùng kỳ và xấp xỉ cùng kỳ năm 2023, tháng 9 yếu hơn TBNN cùng kỳ và xấp xỉ cùng kỳ năm 2023.
3. DỰ BÁO TÁC ĐỘNG
Nắng nóng với nhiệt độ cao, độ ẩm thấp, gió phơn mạnh ảnh hưởng tới sức khỏe con người và làm tăng nguy cơ xảy ra cháy nổ, hỏa hoạn. Nhiệt độ cao, lượng bốc hơi lớn, lượng mưa thiếu hụt nên nguy cơ thiếu nước có khả năng xảy ra tại những khu vực ngoài vùng được cung cấp nước trong những tháng mùa khô năm 2024 trên toàn tỉnh Quảng Trị.
Hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản ven sông, nguồn nước sinh hoạt và sức khỏe cộng đồng, ảnh hưởng đến môi trường, điều kiện sống, cơ sở hạ tầng, các hoạt động kinh tế - xã hội.
Kính đề nghị UBND tỉnh Quảng Trị, Ban chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh chỉ đạo các cơ quan phòng, chống thiên tai và các địa phương có kế hoạch sử dụng nước hợp lý, ứng phó với khả năng thiếu hụt nguồn nước, sử dụng nước tiết kiệm phòng chống hạn và thiếu nước trong thời gian cuối mùa khô năm 2024.
Trân trọng !

Nguồn: Đài Khí tượng Thủy văn